Іслам – рэлігія навукі і мудрасці

Аллаг, Усёведны Стваральнік і Валадар ведаў, стварыў чалавека са здольнасцю атрымліваць веды і выкарыстоўваць іх. Ісламская рэлігія патрабуе, каб чалавек выкарыстаў гэтую прыроджаную здольнасць для добрых спраў, каб тое, што ён даведаўся і чаму навучыўся, было выкарыстана на карысць чалавецтва, каб ён найлепшым чынам добраўпарадкоўваў зямлю дзякуючы ведам. Бо першы запавет, пасланы нашаму шаноўнаму Прароку ﷺ як адкрыццё Кур’ана, абвяшчае: “Чытай!”

Запавет “Чытай!” у ісламе адносіцца не толькі да ўмення чытаць і пісаць, ён мае значна больш глыбокі сэнс, які выяўляецца ў вывучэнні, разуменні, даследаванні сусвету, з дапамогай чаго будзе спасцігнута ісціна. Чалавек таксама павінен вывучаць сябе, выяўляць прычыны стварэння, імкнуцца ведаць свайго Стваральніка, спазнаючы сваё цела і душу, створаныя з цудоўнай задумай.

Самая лепшая справа, якая варта намаганняў, прыкладання высілкаў і часу, – гэта занятак навукай. Іслам лічыць атрыманне ведаў важнейшай задачай для кожнага чалавека, як мужчыны, так і жанчыны. Апошні Прарок ﷺ з гэтай нагоды казаў наступнае: “Будзь альбо вучоным, альбо вучнем, альбо іх слухачом, альбо тым, хто любіць і падтрымлівае навуку. Але не будзь пятым, інакш ты загінеш!”²

Сапраўды, кожны прарок з’яўляецца настаўнікам і, дзякуючы правільным ведам, запрашае людзей да шчасця ў гэтым і будучым жыцці. Бо праўдзівыя веды перад Аллагам маюць абсалютную і безумоўную каштоўнасць. Высокая мараль дасягаецца дзякуючы навуцы. У рэшце рэшт, чалавек узвышаецца, ведаючы ісціну і выкарыстоўваючы ў сваім жыцці тое, што ён ведае.

Паводле ісламу, ілжывую і неабгрунтаваную інфармацыю, якая вядзе чалавека да зла, не называюць ведамі, паколькі ў ведах ёсць мараль.

Найслаўнейшы Прарок ﷺ у сваіх малітвах прасіў у Аллага карысных ведаў і шукаў ў Яго выбаўлення ад ведаў, якія не нясуць яму карысці. Ён настойліва рэкамендаваў вывучаць і навучаць Кур’ану, які з’яўляецца крыніцай нязменнай ісціны і самых дакладных ведаў. Ён таксама абяцаў вялікую ўзнагароду тым, хто ў поўным аб’ёме і без скажэнняў перадае наступным пакаленням хадзісы, яго ўласныя словы. Такім чынам, ён хацеў, каб навука пашыралася, а невуцтва знікла.

У хадзісах нашага Прарока ﷺ гаворыцца, што:  

• той, хто мае намер прыдбаць веды, дасягне Раю; 

• той, хто выкарыстоўвае веды для карысці навакольных, будзе працягваць атрымліваць узнагароду нават пасля смерці, па меры таго, як гэтыя веды будуць выкарыстоўвацца; 

• той, хто ўтойвае свае веды, праяўляе эгаізм; 

• а той, хто ведае праўду, але не паводзіць сябе адпаведна ёй, бярэ на сябе цяжкі грэх. 

У ісламе цаніць веды і пазбаўляцца ад невуцтва з’яўляецца палажэннем веравучэння, якое набліжае чалавека да Аллага і прыносіць узнагароду. Вось чаму Прарок Мухаммад ﷺ сказаў: “Самай дабрачыннай міласцінай будзе мусульманіну вучы́ць свайго брата-мусульманіна таму, што ён даведаўся”.³