Ailede Güzel Ahlak

Ailenin insanın içinde huzur bulduğu bir yuva olması için ailede ilişkiler karşılıklı sevgi ve saygı esasına dayanmalıdır. Aile içerisinde eşlerin birbirlerine karşı, anne babaların çocuklarına karşı, çocukların da anne ve babalarına karşı bazı görevleri ve sorumlulukları vardır. İslam’ın ön gördüğü aile huzurunun sağlanması için bu görev ve sorumluluklara dikkat edilmesi gerekir.

Ailede eşlerin birbirlerine ve çocuklarına karşı görevlerini yerine getirirken iyi niyetli tutumlar sergilemesi, güzel davranışlarda bulunması ahlak güzelliğinin bir yansımasıdır. Her konuda olduğu gibi sağlıklı bir aile yuvası kurmada da bizler için en güzel örnek olan Hz. Peygamber “Sizin en hayırlınız, ailesine karşı en iyi şekilde davrananlardır. Ben aranızda ailesine en iyi davranan kişiyim.” (İbn Mâce, Nikâh, 50) sözleriyle aile içerisinde iyi ilişkiler kurmanın hayırlı insan olmanın bir gereği olduğunu vurgulamıştır. Ailede güzel geçime yönelik her türlü davranışı teşvik ederken bu güzel birlikteliğe zarar verecek her türlü tutumu, özellikle şiddete yönelik davranışları kesin bir dille yasaklamıştır. (Buhârî, Nikâh, 94; İbn Hanbel, II, 245) 

Kadın ve erkeği “bir bütünün benzeşen ve diğerini tamamlayan iki yarısı”(Ebû Dâvûd, Tahâret, 94) olarak tanımlayan Hz. Peygamber, Veda Hutbesi’nde müminlere şöyle seslenmiştir: “Ey insanlar!... Kadınların haklarını gözetmenizi ve bu hususta Allah’tan korkmanızı tavsiye ederim. Siz kadınları, Allah’ın emaneti olarak aldınız ve onları Allah’ın adını anarak (nikâh kıyıp) kendinize helal kıldınız… Sizin kadınlar üzerinde hakkınız, kadınların da sizin üzerinizde hakkı vardır…” (Müslim, Hac, 147; Tirmizî, Tefsîr, 9) Ailede eşler bu bilinçle hareket etmeli, ilişkilerini üstünlük yarışı üzerine değil, saygı sevgi ve anlayış üzerine kurmalıdır. Kendilerine Yüce Allah tarafından emanet olarak verilen çocuklarını en güzel şekilde yetiştirmelidirler. Zira Rabbimiz Kur’an-ı Kerim’de “Ey inananlar! Kendinizi ve ailenizi, yakıtı insanlar ve taşlar olan ateşten koruyun…” (Tahrîm, 66/6) buyurmaktadır. Çocuğa güzel bir isim vermek ve onu en güzel şekilde terbiye etmek çocuğa karşı sorumlulukların başında gelir. Nitekim Hz. Peygamber şöyle demiştir: “Hiçbir baba çocuğuna, güzel terbiyeden daha üstün bir hediye veremez.” (Tirmizî, Birr, 33) Çocuklara gerekli olan sevgi ve ilgiyi göstermek, onlara merhametle yaklaşarak şiddetin her türlüsünden ve kötü davranışlardan uzak durmak, çocuklar arasında ayrım yapmamak ve onlara güzel örnek olmak da yine anne babaların çocuklarına karşı görevleri arasındadır. 

Çocuklarını büyük bir özveriyle yetiştiren anne ve babanın dinimizde çok özel bir yeri vardır. Öyle ki Peygamber Efendimiz “Rabbin hoşnutluğu anne babanın hoşnutluğuna bağlıdır. Rabbin öfkesi ise anne babanın öfkesine bağlıdır.” (Tirmizî, Birr, 3) demiştir. Bu doğrultuda çocuklar anne babalarına saygı ve sevgiyle bağlanmalı, onların hoşnutluğunu kazanacak bir tutum içerisinde olmalıdır. Rabbimiz Kur’an’da bizlere anne babamıza nasıl davranmamız gerektiğini şöyle öğretmektedir: “Rabbin, sadece kendisine kulluk etmenizi, ana babanıza da iyi davranmanızı kesin bir şekilde emretti. Onlardan biri veya her ikisi senin yanında yaşlanırsa, kendilerine ‘Üf!’ bile deme; onları azarlama; ikisine de güzel söz söyle. Onlara merhamet ederek alçak gönüllülükle üzerlerine kanat ger ve: ‘Rabbim! Küçüklüğümde onlar beni nasıl koruyup yetiştirmişlerse, şimdi de sen onlara (öyle) rahmet et!’ diyerek dua et.” (İsrâ, 17/23-24) Anne babanın yanı sıra aile içerisinde bulunan dede ve nine gibi aile büyüklerine karşı saygı göstermek ve onlara iyi davranmak da dinimizin tavsiye ettiği ahlaki güzelliklerdendir. Onlara ilgisiz davranmak, onları dışlamak ve ailenin sıcak ortamından uzaklaştırıp huzurevlerine göndermek İslam ahlakına uygun değildir. İslam’ın öngördüğü aile, bireylerin birbirlerine sevgi ve saygıyla bağlandığı sıcak bir yuva; merhamet, fedakârlık, iyilik, sabır gibi temel ahlaki değerlerin yaşanarak öğretildiği bir okuldur. Bazı ailelerde karşılaşılan anne babaya karşı saygısızlık, aile bireylerine yönelik şiddet örnekleri ne yazık ki aile huzurunun yok olmasına neden olmaktadır. Bu tür olumsuz örnekler, İslam’ın hedeflediği aile örneğinden son derece uzaktır.