De Moslim is een dankbare dienaar

“Voorwaar, we hebben jullie op de aarde geplaatst. We hebben daarin vele mogelijkheden tot onderhoud geschapen voor jullie. Maar jullie blijven achter in dankbaarheid!”¹

(Koran al Karim)

In de islamitische religie wordt het onderkennen van de waarde van een gunst en het erkentelijk zijn tegenover Allah voor al de gunsten die Hij geschonken heeft, “shoekr” genoemd. Shoekr is soms vanuit het hart en soms verbale uiting van dank aan Allah en het toegeven van het feit dat de voortzetting van het leven mogelijk is dankzij de gunsten die Hij geschonken heeft.  

De shoekr van het hart is het geloof in het feit dat de begunstiger van alles Allah is. De shoekr van de tong is de oprechte uiting van dank aan Hem die al deze kansen en gunsten heeft geschonken. De shoekr van het lichaam is het gebruik van de lichaamsenergie in overeenstemming met de tevredenheid van Allah, het verrichten van  de vormen van aanbidding zoals salat en het vasten maar ook het nemen van afstand van de verboden van Allah. De shoekr voor het hebben van bezittingen is het geven van sadaqa en zakat om zo te voorzien in de behoeften van de mensen die het hard nodig hebben. De shoekr voor het hebben van macht en autoriteit bestaat eruit om deze ten goede en op een rechtvaardige manier te gebruiken.

Shoekr is eigenlijk een bewustzijn van de dienaar,  een leefwijze.  De dienaar, die gelukkig is met de ontelbare gunsten van voedsel tot kleding, van de lichamelijke en geestelijke talenten tot aan de materiele en immateriële kansen, vergeet op deze wijze zijn Schepper niet. 

De behoefte die de mens heeft voor shoekr zit eigenlijk in zijn natuurlijke aanleg. Aangezien de mens  zich verplicht voelt om een ander, die hem een eenvoudige gunst verleent, te danken, mag hij ook niet nalatig zijn om dankbaar te zijn tegenover zijn Schepper die hem al deze gunsten heeft geschonken.  Hij dient zich bewust te worden van zijn eigen zwakte; hij dient zich te beseffen dat hij zonder de hulp van Allah en zonder Zijn steun en gunsten niet kan leven.  

Aan de andere kant, volgens de islamitische ethiek en opvoeding, is een vervolmakend onderdeel van de dankbaarheid aan Allah, de uiting van dank aan de mensen die hem goed doen. De gezegende profeet heeft gezegd, “Degene die niet dankbaar is tegenover de mensen, zal ook niet dankbaar zijn naar Allah.”². Dankbaarheid zorgt voor liefde, binding en toenadering tussen mensen en vernietigt slechte gewoontes zoals ondankbaarheid en egoïsme. Het is een voortvloeisel van de ethiek van de moslim om de persoon die hem goed heeft gedaan, hem een gunst heeft verleend, hulpvaardig is geweest, op dezelfde wijze te beantwoorden en als in financiële betekenis dit onmogelijk is, om een smeekbede voor die persoon te doen.