Iman in Qadar

“Voorwaar, wij hebben alles volgens een bepaalde qadar (plan en maatgeving) geschapen.”¹

(Koran al Karim)

Allah, die alles uit het niets tot bestaan brengt, heeft ervoor gekozen om alle zaken die in het universum zijn geweest en nog zullen komen, binnen een causale verband te scheppen. Op deze wijze zal de mens, die uitgerust is met een hogere eigenschap, die de ratio heet, de redenen en waarheden achter de schepping beter kunnen bevatten. Ten slotte, een mens die het universum uiterst aandachtig bestudeert, zal observeren dat er in het universum geen chaos maar een qadar oftewel maat, evenwicht en orde heerst. Deze situatie verwijst dan ook naar het bestaan van een Hogere Schepper.

Geloofsovertuiging met betrekking tot predestinatie is een van de zes basiselementen van Iman. Deze overtuiging is volledig vanuit het hart en omvat het geloof in het feit dat alles in het geheel van het universum, goed of slecht, waar of onwaar, levend of levenloos, nuttig of nutteloos, wat er dan ook bestaat, voortvloeit uit de kennis, de beschikking, macht, oordeel en schepping van Allah. 

Er zijn in het leven situaties die de mens te boven gaan en er geen interventie mogelijk is. Bijvoorbeeld, niemand kan de werking van het universum, het systeem van de voortplanting van levende wezens, de natuurlijke voortgang van natuurverschijnselen, het ontstaan van bliksem en van aardbevingen, tegenhouden. Zo heeft de mens, bij zijn geboorte, ook geen mogelijkheid tot het kiezen van zijn familie, ras, kleur of geslacht. Al deze zaken komen tot stand als resultaat van een goddelijke beschikking en wordt ‘qadar’ genoemd. 

Aan de andere kant heeft de mens ook zijn bijdrage aan de totstandkoming van goede of slechte gebeurtenissen. Allah heeft in zijn onbegrensde bezit, de mensen bewegingsruimte gegund en in een bepaalde mate het recht van kiezen gegeven. Bijvoorbeeld, bij het zetten van een stap tot een goede daad of het begaan van een zonde, is de mens in bezit van een wilsbeschikking. In zulke situaties, wordt de schepping van Allah vormgegeven naar de inzet en besluit van de mens. Daardoor zijn de maatregelen die de mens neemt en de keuzes die hij maakt, een deel van qadar.

Wat er ook in het universum tot stand zal komen, Allah heeft er vanaf den beginne wetenschap over en heeft dat ook geregistreerd. Allah, die er tot in detail, kennis van heeft wat wij gaan beleven, nog voordat we geschapen waren, is met Zijn eeuwige en oneindige kennis ook op de hoogte van de wijze waarop wij onze keuzes gaan maken. Echter, deze situatie betekent niet dat Allah ons dwingt en dat wij als een blad voor de wind her en der waaien. Het feit dat Allah vooraf weet wat er gaat gebeuren, heft de verantwoordelijkheid van de mens niet op. Bijvoorbeeld, een persoon die diefstal pleegt, heeft dat niet gedaan omdat Allah daar kennis van heeft maar omdat hij van de twee keuzemogelijkheden die hij heeft, de slechte koos en daarmee het diefstal bewust, willens en wetens heeft gepleegd. Als gevolg daarvan zal hij dan ook de gevolgen dragen van zijn keuze en misdrijf.

In feite zijn het dus de daden die de mens zelf pleegt, die hem hier op aarde en in het hiernamaals tot geluk of verderf brengen. Allerbelangrijkste is dat een persoon zijn wilskracht naar het goede aanstuurt en geen keuzes maakt voor het kwade. Het is namelijk zo dat iedereen de gevolgen van zijn keuzes draagt en niemand kan zich ontdoen van zijn verantwoordelijkheid door alles maar af te schuiven op de qadar.

Een persoon die in qadar gelooft, accepteert  dat de ware daad uiteindelijk bij Allah is. Gezegende  Mohammed(s.a.s.)  vat dit als volgt samen: “Wees je ervan bewust dat indien alle mensen zich verzamelen om jou goed te doen, kunnen ze alleen doen wat Allah beschikt heeft. Wederom, wanneer mensen zich verzamelen om jou kwaad te doen, kunnen ze je niks aandoen buiten wat Allah heeft beschikt. Met  betrekking tot dit onderwerp zijn de pennen opgeheven (iets nieuws zal niet geschreven worden) en de pagina’s zijn uitgedroogd (ze zullen niet meer aangepast worden).”²

Bijvoorbeeld, een persoon die Iman in qadar heeft, weet dat het regent wanneer bepaalde natuurkundige condities tot stand komen. Echter is het regenen niet alleen begrensd met de bijeenkomst van de natuurlijke oorzaken. De moslim gaat voorbij aan de zichtbare oorzaken en gelooft erin dat Allah de regen neer laat komen. Laatste beslissing, gebod, wilsbeschikking en schepping behoort ongetwijfeld toe aan Allah. 

De islamitische religie kent geen begrip van qadar waarbij de persoon zelf zonder inspanningen te verrichten, succes beoogt en zonder te werken, verwachtingen van Allah heeft waarbij hij Allah als het ware machtigt voor zijn werken. De moslim die Iman in qadar heeft, vervult al zijn verantwoordelijkheden zoals het behoort. Hij handelt besluitvaardig, doelgericht en geduldig. Nadat hij alle materiele en immateriële oorzaken heeft geraadpleegd, alle voorzorgsmaatregelen heeft getroffen, vertrouwt hij in Allah en laat het resultaat aan Hem over.