Kimler Kurban Kesmekle Yükümlüdür?

Kurban malla yapılan bir ibadettir. Bu nedenle kurban ibadetini yerine getirmek isteyen kimse belirli şartları taşımalıdır. Akıl sağlığı yerinde, ergenlik çağına gelmiş, hür, belli bir malî imkâna sahip olan yani temel ihtiyaçları ve borçlarından başka nisap miktarı malı bulunan ve seferî (yolculuk hâlinde) olmayan her Müslüman’ın kurban kesmesi gerekir. Kurban kesme yükümlülüğü için zekât ibadetinin aksine nisabın üzerinden bir yıl geçmesi şart değildir.

Bir ailede eşler ve çocuklar her biri ayrı ayrı mal sahibi ise ve dinen zenginseler yani borç ve temel ihtiyaçlar dışında 80.18 gr altın ya da onun değerinde para, mala vs. sahipseler Hanefî mezhebine göre hepsi ayrı ayrı kurban kesmekle sorumludur. Şâfiî mezhebine göre ise aileden birinin kurban kesmesi ile aile üyelerinin tamamı için kurban sünneti yerine gelmiş olur. Asgari derecede dinen zenginliğe sahip olan aileler için bu görüşe göre amel etmek daha uygundur.

Dinen yolcu hükmünde olan kişi kurban kesmekle yükümlü değildir, fakat kesmesi durumunda sevabını alır. Kişi kurbanını ikamet ettiği yerde kesebileceği gibi bayram nedeniyle ya da başka herhangi bir sebeple gittiği yerde de kesebilir. Yolculuk hâli, kurban kesmeye ve kesilen kurbanın makbul olmasına engel değildir.

Kurban kesmek için gerekli şartları taşıdığı hâlde unutma ya da ihmal gibi sebeplerle bu ibadetini yerine getirmeyen kimse, Hanefî mezhebine göre o yılki kurban bedelini fakirlere vererek tövbe istiğfar etmelidir.

Kurban alma imkânı bulunmayan kimsenin kurban kesmek için kendini zorlamaması gerekir. Çünkü Rabbimiz hiçbir kulunu gücünün yetmediği bir şeyle yükümlü kılmaz.  (Bakara, 2/286) Hz. Peygamber’in (s.a.s.) kurbanla ilgili hadisleri ve fıkıh âlimlerinin kurban kesme yükümlülüğüne dair belirlediği şartlar da bu ibadeti gücü yetenin yapması gerektiğine işaret etmektedir.